© EIKO.nl / BUREAU MVO voor European Conference on Plastics

Een vraag die we echt heel vaak krijgen is waarom je als individu of consument iets zou moeten doen aan het (plastic) afvalprobleem en waarom de verantwoordelijkheid niet bij de politiek, producent of leverancier ligt. In de categorie FAQ mag deze dus niet ontbreken.

Wereldwijd zien we steeds vaker de directe gevolgen van klimaatverandering. Ondanks onze natuurlijke buffers, waaronder oceanen en regenwouden, hebben we continu te maken met overstromingen, extreme droogte en extremere seizoenen. Niet zo gek dus, dat steeds meer mensen met duurzaamheid bezig zijn; van politiek tot consument. Wij zijn vooral actief in die laatste categorie (we zijn immers zelf consument en bloggen over een nieuwe manier van consumeren), maar zijn daarnaast ook regelmatig in gesprek met politieke spelers en bedrijven. Zo sprak Jessie laatst nog op de European Conference on Plastics. Allemaal heel belangrijk, dus waarom leggen we dan zo'n zware nadruk op de rol die 'wij' (jullie, de consument) in de verandering speelt?

Wetenschap en politiek veranderen langzaam
In de wetenschap is iedereen het er al over eens: zevenennegentig procent van de klimaatwetenschappers stemt in met het de gedachte dat de opwarming van de aarde in de laatste eeuw zeer waarschijnlijk te danken is aan menselijke activiteiten (NASA, 2017). Het Intergovernmental Panel of Climate Change, IPCC, zegt hierover: “Wetenschappelijk bewijs voor de opwarming van de aarde is ondubbelzinnig en eenduidig”. Toch zie je dat niet altijd direct in het beleid terug. Eerder schreven we al uitgebreid over de (veranderende) politieke opvattingen van klimaatverandering in onze blogs: Een Lesje Internationale Klimaatgeschiedenis, deel 1, deel 2 en deel 3. Inmiddels is er op politiek gebied al weer héél veel gebeurd. Denk aan Trump en de wereldwijde gevolgen van zijn beleid op het klimaat. Maar voor politieke verandering moet je wel geduld hebben.

Yes, we love promoting zero waste!

Jouw keuzes zijn jouw verantwoordelijkheid
Natuurlijk is het belangrijk dat er in de politiek een statement wordt gemaakt en een duidelijke aanpak voor klimaatverandering komt, maar dit is dus niet genoeg. Volgens een recent onderzoek van de Ellen MacArthur Foundation zal het gebruik van plastic in de komende twintig jaar verdubbelen en in 2050 zijn verviervoudigd. Dit betekent dat, zelfs als al het huidig geproduceerde plastic gerecycled kan worden, er alsnog bijgeproduceerd moet worden (Lees meer in mijn blog op Voor de Wereld van Morgen). Zo moeten er niet alleen een heleboel nieuwe grondstoffen gewonnen worden, maar komt er ook onherroepelijk extra plastic in het milieu terecht. Jouw keuzes spelen hierbij een hele grote rol: het plastic dat jij in huis haalt wordt in feite voor jou geproduceerd. Als de vraag naar plastic dus toe blijft nemen (omdat wij steeds meer plastic gebruiken), zal het probleem alleen maar groter worden. Door zelf verantwoordelijkheid te nemen en verandering te vragen kun je een groot verschil maken.

"Oké, maar wat maak ik in mijn eentje nou verschil?" zul je je waarschijnlijk afvragen. Logisch, want dat ene rietje dat jij weigert zal echt niet ineens de hele wereld op zijn kop zetten (tenzij je Beyoncé of Kim Kardashian bent, maar daar ga ik nu even niet vanuit). Maar bedenk nu eens wat er gebeurt als ineens jij, je buurvrouw, je zus, je ouders, je nichtje en je collega's allemaal dat ene rietje gaan weigeren? Terwijl jullie in hetzelfde restaurant zitten, of wanneer jullie allemaal op een ander tijdstip naar hetzelfde restaurant gaan. Hoogstwaarschijnlijk zal de serveerster een opmerking maken naar de restauranteigenaar. Die op zijn beurt zich weer af zal vragen waarom die mensen eigenlijk geen rietje willen. En waarom hij eigenlijk standaard rietjes bij drankjes geeft als niet iedereen het blijkbaar wil hebben (kosten blijven een grote motivatie en drijfveer!).

Vraag stuurt aanbod

Kortom, de vraag stuurt het aanbod. Denk bijvoorbeeld aan het verbod op plastic tasjes. Dit is natuurlijk niet zomaar uit de lucht komen vallen: pas toen een grotere groep mensen zelf tasjes mee ging nemen en liet zien dat je ook prima met je eigen tas naar de winkel kunt gaan durfde de overheid de stap te nemen. Dankzij díe voorlopers, ofwel early adopters, hebben wij nu een superfijn beleid op plastic tassen (hoewel niet iedereen dat blijkbaar zo ziet). Wat voor plastic tassen geldt, geldt natuurlijk ook (in zekere maten) voor andere plastic producten! Jij hebt als consument directe invloed op de politiek.

En de producenten dan?

Een veelgehoord excuus is dat wij als consument niet kiezen voor plastic, maar dat de producenten en leveranciers ons dat opleggen. Het is natuurlijk makkelijk om de schuld bij die partijen te leggen, maar dat is niet helemaal eerlijk. Producenten maken wat consumenten willen. Omdat 'wij' vaak niet dat beetje extra over hebben voor verantwoorde producten en verpakkingen, is de markt inmiddels overspoeld met plastic (sad but true; alles moet steeds goedkoper). En zolang wij drie paprika's in plastic blijven kopen en niet de losse paprika's die ernaast liggen, zal een producent niks veranderen. Maar als niemand meer een komkommer in plastic koopt, kun je er vanuit gaan dat die binnen no time niet meer in de winkel liggen. Oftewel: de vraag stuurt het aanbod. Een andere reden dat wij meer vertrouwen hebben in de veranderingskracht van consumenten is dat die veel minder risico lopen. Als jij besluit brood in je eigen zakje te kopen, loop je geen risico. Maar als supermarkt X geen komkommers in plastic meer verkoopt, alle concurrenten dat nog wel doen en consumenten die toch heel graag blijken te willen kopen, verliezen ze omzet. Daarom is het aan ons, de consumenten, om producenten en leveranciers dat duwtje in de goede richting te geven.

Één plus twee is drie(duizendmiljoenmiljard)

Moeten de politiek en de produceten dan helemaal niets meer doen? Natuurlijk wel. Óók de politiek en leveranciers moeten hun verantwoordelijkheid nemen. Zo is er bijvoorbeeld een Afvalfonds Verpakkingen, waarin het gebruik van gerecycled plastic wordt gestimuleerd, en zijn er diverse belangengroepen. Dit neemt natuurlijk niet weg dat verandering bij jezelf begint. Zoals bij meer klimaatgerelateerde onderwerpen komt de politiek en het bedrijfsleven vaak (te) laat op gang. Het leuke nieuws is: jij hoeft hier helemaal niet op te wachten! Je kunt vandáág al beginnen met het veranderen van je gedrag; ook al is het maar door te besluiten om nooit meer een plastic tandenborstel te kopen. Als jij in je ééntje een beslissing maakt, al je vrienden aansteekt en (zo) de twee andere grote partijen (politiek en bedrijfsleven) meekrijgt heb je ongelooflijk veel positieve impact veroorzaakt. En geloof ons, dat geeft een héél fijn gevoel!

Liefs,

Nicky & Jessie

Iets te vertellen? Laat een reactie achter (leuk!) of mail! 

Volg ons op Facebook: facebook.com/emmajohnblog/

Volg Nicky op Instagram: instagram.com/nickyemmajohn en Twitter: @Nickyemmajohn

Volg Jessie op Instagram: instagram.com/anewzero en Twitter: @JessieAnz