In Nederland belandt jaarlijks 10 miljoen kilo peuken op straat. Daarvan blijft 2 miljoen kilo op straat of in het milieu. In de discussie rondom plasticvervuiling komen sigarettenpeuken nauwelijks aan bod, terwijl filters van plastic zijn en dit één van de meest voorkomende vormen van vervuiling is. Dat komt onder andere naar voren in de Cleanupacties die regelmatig worden gehouden. 

Gelukkig zijn er helden die er iets aan willen doen. Op initiatief van o.a. Straw by Straw, Seavents, Ecomondo, The Bamboo Brush Society en By The Ocean We Unite kwamen op zaterdag 5 oktober diverse milieuorganisaties, burgers en activisten bijeen om peuken op te ruimen in het centrum van Amsterdam. Nicky en ik wilden meedoen, maar moesten helaas al ergens anders in het land zijn voor lezingen (óók leuk en belangrijk natuurlijk). Ook Adel Saebi, de man achter de populaire hashtag ‘Leonothappy’, sloot aan vanuit Brussel. Daar kreeg zijn opruimactie al eerder heel veel aandacht. 

“Met 35 personen hadden we verwacht misschien een paar duizend peuken te vinden”, vertelt Everlyn van Straw by Straw. Maar het eindresultaat bleek veel schokkender: meer dan 51.000 peuken werden in 2,5 uur tijd opgeraapt! De opruimactie werd gehouden in de Pijp, de Dam en rondom de grachten aan het Leidseplein. Ev: “Veel mensen denken dat peuken wel worden opgeruimd door straatvegers. Maar de kleine peuken komen op lastige plekken terecht: tussen de straatstenen, langs de rand van de weg, in de struiken. Schoonmaken en alles eruit pulken is onbegonnen werk. Dat hebben we zelf meegemaakt.” Daarom belandt een relatief groot deel van de peuken uiteindelijk in het water.

Die kleine sigarettenpeuken kunnen zorgen voor megaveel schade. Er zijn zeedieren gevonden met filters in hun maag en vorig jaar werden filtervezels gevonden in het zee-ijs op de Noordpool. Studies hebben aangetoond dat planten door peuken in de grond slechter kunnen groeien en de achtergebleven chemische stoffen lekken naar water. Ugh! Een soort meeroken 2.0 dus. Karl Beerenfenger van By the Ocean we Unite: “We hopen met deze actie dat rokers twee keer nadenken voordat ze hun peuk op straat schieten en dat de industrie mee gaat werken aan preventieve oplossingen. We maken ons zorgen over de gevolgen van deze enorme vorm van vervuiling die nog steeds sociaal geaccepteerd lijkt te worden.”

Een deel van de peuken wordt gerecycled. Seavents maakt er bijvoorbeeld een surfboard van. Jessica van Eijs, kamerlid voor D66, neemt de overige peuken in ontvangst. Het collectief wil dat alle betrokkenen verantwoordelijkheid nemen. ‘’Het is aan de Nederlandse overheid om de industrie, die in de vorm van VSK niet aanwezig kon zijn vandaag, de daadwerkelijke kosten van vervuiling door sigarettenpeuken door te berekenen en om de burger bewust te maken van de gevolgen van peuken op straat. Zelf lopen ze, door niet te handhaven, met alleen al dit relatief kleine aantal peuken bijna 7 miljoen euro aan boetes mis.’’, aldus Beerenfenger. Gelukkig komt hier wel verandering in, maar nog niet heel snel. Vanaf juni 2021 gaan de nieuwe EU-richtlijnen in waarin producenten grotere verantwoordelijkheid dragen voor het verwerken van hun producten.

Foto's: By the Ocean We Unite